Fosfatlı veya Potasyumlu Gübreler

Hem organik hem de kimyasal bazlı gübreler, Makro Besin Maddeleri NPK (N-Azot P-Fosfor K-Potasyum) içeriğine göre derecelendirilir  . Bu besinler, bitkilerin büyümek ve meyve üretmek için kullandığı tüm besinler arasında en hayati olanıdır. Bu yazıda her bir besin maddesinin bitkiler tarafından nasıl kullanıldığı, fazla kullanıldığında neler olduğu, eksikliği olduğunda neler olduğu anlatılacaktır.

Azot (N)

Azotun birincil rolü, bitkiye, yapraklar ve saplar için yapı taşları olarak kullanılan proteinlerin yapımında yardımcı olmaktır. Doğada nitrojen çoğu zaman kolaylıkla bulunamaz ve hızla topraktan dışarı doğru hareket eder ve konveksiyon ve diğer mekanizmalarla kaybolur.

Azotun aşırı bolluğu bitkinin hızlı büyümesine neden olur, ancak bu hızlı büyüme sadece sağlığını etkilemekle kalmayacak, aynı zamanda bitkinin meyve üretimine yol açan çok az çiçek üretmesine de neden olacaktır.

Aşırı nitrojen aslında bitkilerin büyümesini engelleyebilir ve hatta genç bitkileri öldürebilir. N aşırı miktarlarda mevcut olduğunda, bitkiler onu o kadar çok alacaktır ki, diğer tüm besinler göz ardı edilecek ve büyük bir dengesizliğe neden olacak ve yerleşik bitkilerin büyümesini engelleyecek ve muhtemelen genç bitkileri öldürecektir.

Azot eksikliğinin belirtileri şunlardır:

Kısa bitkiler
Küçük yapraklar
Sararma
Eksiklik belirtileri ilk önce yaşlı büyümede fark edilir. Bir bitki nitrojenden yoksun olduğunda, yeni büyüme sağlamak için eski kısımlarındaki nitrojeni parçalamaya başlayacaktır.

Fosfor (P)

Fosfor bitkiler tarafından kök ve çiçek büyümesine yardımcı olmak için kullanılır. Fosfor bitkinin kök ve çiçek gibi bölgelere enerji aktarmasını sağlar ve aynı zamanda bitkinin canlılığını artırır. Tohum büyüklüğü de P'den etkilenir.

Fosfor toprakta nitrojenin yaptığı gibi hareket etmez ve kendini etkili bir şekilde toprağa sabitler. Kolayca kaybolmadığı için aşırı dozda fosfor alımı yaygındır. Aşırı P, Çinko ve Demir alımını durdurabilir ve birçok bitkinin kök sistemine su ve besin alımında yardımcı olan simbiyotik bakterileri/mantarları etkileyebilir.

Aşırı fosforun belirtileri şunlardır:

Aşırı ot büyümesi
Bodur Bitki Büyümesi
Yeşil damarlı yaprakların ağartılması
Toprakta orta derecede Fosfor eksikliği olduğunda teşhis edilmesi oldukça zor olabilir. Bitkiler çoğu zaman beklenenden daha küçük olur ve hafif mavi bir tonla daha koyu yapraklara sahip olur. Eksikliğin daha akut olduğu durumlarda teşhis edilmesi oldukça kolay olabilir.

Fosfor eksikliği belirtileri:

Yaşlı yapraklar beklenenden önce "sonbahar" renklerine dönüyor
Yaşlı yaprakların sararması
Bitkilerden düşen yapraklar
Potasyum (K)

Potasyum bitkinin genel sağlığına ve gelişimine yardımcı olan ana besindir. K erken büyümeyi teşvik eder, protein üretimini artırır, su kullanım verimliliğini artırır ve hastalıklara ve böceklere karşı direnci artırır.

Fazla Potasyumun bitkiler üzerinde doğrudan etkisi yoktur ancak N ve P alımının engellenmesine ve eksikliklere neden olur.

K eksikliği bitkinin genel sağlığının bozulmasına ve ayrıca böcek ve hastalıklara karşı duyarlılığın artmasına neden olabilir. Belirtiler şunları içerir:

Yaprak uçlarının kahverengi kavrulması ve kıvrılması
Yaprak damarları arasında yaprak klorozu (sararma)
Yaprakların alt kısmında mor lekeler
Yetersiz büyüme
Potasyum bitki boyunca hareketlidir ve bitkiler genellikle potasyumu bitkinin alt kısımlarından üst kısımlarına taşır. K'nın hareketliliği nedeniyle çoğu semptom ilk olarak bitkinin alt kısımlarında belirgin hale gelecektir.

NPK Oranları

Gübreye bakarken kabın üzerinde her zaman Azot, Fosfor ve Potasyum (NPK) yüzdesini temsil eden 3 rakam bulunur. NPK derecesi 10-10-10 olan bir gübre, her besin maddesinin %10'unu içeren eşit derecede dengeli bir gübredir. Ürünün geri kalan %70'i mikro besinler (aynı zamanda hayati önem taşıyan) ve dolgu maddelerinden (aşırı dozda gübre nedeniyle bitkilerin yanmasını önlemeye yardımcı olmak için eklenmiştir) oluşur.

Çoğu bitki dengeli bir makro besin oranıyla en iyisini yapar, ancak bazı bitkilerin çok özel ihtiyaçları vardır. Fasulye ve bezelye gibi mahsuller toprağa doğal olarak nitrojen bağlar, bu nedenle nitrojen miktarı düşük olan gübreler en iyisidir; yapraklı yeşillikler ise ana mahsul yaprak büyümesi olduğundan (nitrojen tarafından teşvik edilen) daha yüksek nitrojen gereksinimlerine sahiptir.

Domates gibi bazı mahsullerin yaşam süreleri boyunca farklı gereksinimleri vardır. İlk gübreleme bitki için eşit oranda besin maddesi sağlamalıdır, ancak bitki meyve üretmeye hazır olduğunda oran nitrojenin düşük, fosforun ise daha yüksek olması gerekir. Bu, bitkinin enerjisinin çoğunu yaprak/gövde büyümesine değil meyve gelişimine yönlendirmesini teşvik etmeye yardımcı olacaktır.

Gerekli gübre oranı ve miktarı, yetiştirilen ürüne ve toprakta yapılan testte bulunan besin miktarına göre belirlenir. Her bitkinin kendine özgü besin maddesi gereksinimleri vardır ve ihtiyaç duyulan gübre miktarı ve oranı ancak testle belirlenebilir.